Mâu thuẫn là tất yếu của cuộc sống

Trong thế giới đối lập này, có lẽ ngoài cái chết thì mâu thuẫn là một trong những vấn đề chúng ta không thể tránh khỏi trong các mối quan hệ. Chỉ có cách là tự tách mình ra khỏi thế giới loài người. Nhưng ngay cả khi con người đã sống biệt lập với thế giới bên ngoài, họ vẫn tự tạo ra mâu thuẫn cho chính mình.

Bạn giải quyết mâu thuẫn trong các mối quan hệ của mình như thế nào? Bạn có biết mâu thuẫn nặng nề hơn nếu ta không giải quyết kịp thời và đúng đắn? Cách bạn giải quyết mâu thuẫn rất quan trọng. Dưới đây là những cách giải quyết có hại:

1/ Chiến thắng bằng mọi giá: nhanh, tàn bạo và có tính hủy diệt.

2/ Lờ nó đi: Nếu bạn coi như không nghe thấy, không nhìn thấy và không nói về vấn đề, về mâu thuẫn đó thì nó vẫn cứ tồn tại.

3/ Than vãn: Tỏ ra mình là nạn nhân của những mâu thuẫn không cứu vãn được vấn đề.

4/ Để bụng: Những người chỉ luôn nhớ về những điều không hay sẽ không bao giờ có thể bắt đầu lại một cách bình thường được.

5/ Dùng quyền lực: Sử dụng vị trí, quyền lực không giải quyết triệt để được mâu thuẫn, nó chỉ tạm thời dẹp được lúc đó và có thể gây mầm mống hoạn họa về sau.

6/ Chạy trốn: Thoát khỏi mối quan hệ không giải quyết được mâu thuẫn, nó chỉ bị bỏ lại và những người liên quan đến mâu thuẫn đó vẫn còn mang vấn đề theo quãng đời còn lại. Gặp cơ hội khác tương tự thì mâu thuẫn lại nảy sinh.

Chẳng có cách nào trong các cách trên giúp cho một người giải quyết ổn thỏa xung đột của mình.

Lộ trình để giải quyết ổn thỏa các mâu thuẫn:

Giải pháp cho các mâu thuẫn theo hướng tình cảm thì rất khó khăn, nhưng về lý lại không hề phức tạp. Đầu tiên, nó đòi hỏi tinh thần vun đắp cho các mối quan hệ. Thứ đến, nó đòi hỏi sự trung thực, sự khiêm tốn và tính công bằng.

1/ Đối đầu với mâu thuẫn bằng sự quan tâm đến con người:

Trong một vài tình huống, người ta bị xung đột với những người họ không hề quan tâm, như ra trước tòa án hoặc bị xúc phạm, va chạm ngoài xã hội… Còn thông thường, mâu thuẫn xảy ra với những người xung quanh, với người thân, bạn bè, đồng nghiệp, láng giềng… Trong hầu hết các tình huống, sẽ hữu ích khi gặp xung đột là luôn tìm hiểu những điều đối phương quan tâm.

Trong quá khứ, bạn đã làm gì để giải quyết mâu thuẫn với người khác? Mục tiêu của bạn trong chuyện đó là gì? Chiến thắng bằng mọi giá, giành được sự đồng cảm, hay sự giải tỏa nhanh chóng? Lần sau, khi bạn giải quyết một cuộc xung đột, hãy đặt mục tiêu chiến thắng cho cả hai bên. Nếu bạn cố gắng đảm bảo đối thủ là người chiến thắng trước thì bạn đã có một cách nhìn vị tha nhất.

2/ Gặp nhau càng sớm càng tốt:

Bất cứ khi nào xung đột gia tăng, chúng ta thường lẩn tránh, trì hoãn giải quyết, hoặc yêu cầu người khác giải quyết hộ. Nhưng sự thật là nếu bạn càng bỏ mặc nó thì sẽ càng làm cho nó trở nên tồi tệ. Trì hoãn giải quyết những xung đột sẽ càng làm cho vết thương sâu hơn.

Nhà tư vấn Fred nói “Khi tôi cố thoát ra khỏi hoàn cảnh khó xử của bản thân, tôi thường tự hỏi “Tôi kìm lại vì sự dễ chịu của bản thân hay vì muốn tốt cho tổ chức”. Nếu điều tôi làm chỉ để cho mình cảm thấy thoải mái, thì tôi chỉ là một kẻ cơ hội. Còn nếu điều đó có ích cho tổ chức nó cũng giúp tôi cảm thấy nhẹ nhõm hơn. Nhưng nếu tôi hành động vô trách nhiệm thì tôi phải ghi nhớ rằng hai điều sai không làm nên một điều đúng. Thật không tốt nếu bạn lưu giữ mọi vấn đề. Hãy gặp nhau đường hoàng, mặt đối mặt, tìm hiểu đúng thông tin về vấn đề.

3/ Trước tiên, hãy tìm hiểu sự hiểu biết, không nhất thiết phải là sự tán thành.

Trở ngại lớn để đi đến một giải pháp tích cực cho mâu thuẫn là mọi người mang quá nhiều thành kiến của mình vào trong đó. Có một câu ngạn ngữ nói rằng “Đưa ra ý kiến trước khi hiểu rõ là chuyện thường tình của con người; nhưng đưa ra phán xét trước khi hiểu rõ lại là ngốc nghếch”.

Bạn sẽ không hiểu người khác nếu bạn chỉ chú tâm vào bản thân. Có người nói “Có sự khác biệt giữa biết và hiểu biết, bạn có thể biết rất nhiều chuyện, nhưng chẳng hiểu thấu một chuyện gì”. Bạn có thể biết mình đang đi, nhưng bạn chẳng hiểu mình đang đi về đâu. Bạn có thể biết mình đang nói, nhưng chẳng hiểu mình đang nói điều gì. Bạn có thể biết mình đang gặp khó chịu trong mối quan hệ, nhưng chẳng hiểu nguyên nhân vấn đề khó chịu ở đâu.

4/ Phác thảo vấn đề:

Khi đến lượt bạn nói và diễn đạt những suy nghĩ của bản thân, hãy dùng cách tiếp cận tích cực. Sau đây là một số gợi ý:

Hãy trình bày quan điểm của bạn: Ban đầu chưa nên đưa ra kết luận hay tuyên bố về động cơ của người kia. Chỉ nói những điều mà bạn đã nhìn thấy, và nguyên nhân của sự việc.

Hãy bộc lộ cảm xúc của bạn: Nếu những hành động của người
kia khiến bạn giận dữ, chán nản hoặc buồn rầu, hãy cho họ thấy điều đó nhưng không buộc tội họ.

Hãy giải thích tại sao chuyện này lại quan trọng đối với bạn: Khi một người hiểu được mức độ quan trọng của sự việc đối với bạn, có thể họ sẽ đổi ý.
Điều mấu chốt là đừng tỏ ra bị kích động và trở nên cay nghiệt. Bạn không cần phải loại bỏ những cảm xúc của mình, bạn chỉ cần chắc chắn mình không xúc phạm đến người bạn đang đối thoại.

5/ Khuyến khích sự phản hồi

Đừng đối đầu mà không cho người kia cơ hội đáp trả. Đó là không công bằng và cũng mất cơ hội nhận được thông tin. Nếu bạn quan tâm tới họ, bạn sẽ muốn lắng nghe họ.

Đôi khi, cuộc đối thoại cũng giúp bạn nhanạ ra những điểm không đúng trong cách nhìn nhận của mình. Tôi đã từng xấu hổ khi nhận ra chính mình là căn nguyên của vấn đề.

Đối thoại cũng cho người kia cơ hội để giải quyết vấn đề trên phương diện tình cảm. Hầu như mỗi lần đối đầu, ai cũng có những phản ứng về tình cảm. Họ có thể bị sốc, tức giận hay có cảm giác tội lỗi. Họ có thể muốn hoặc không muốn chia sẻ những cảm xúc đó với bạn. Nhưng bất kể thế nào, bạn cũng nên khuyến khích họ phản hồi một cách chân thật nhất. Tại sao thế? Vì nếu họ không nói ra những suy nghĩ của mình, họ sẽ không thể tìm ra giải pháp cho vấn đề. Họ sẽ quá chú ý vào cách đối phó của mình mà không thể để ý bất kỳ điều gì khác.

6/ Đồng ý với kế hoạch hành động:

Hầu hết mọi người không thích sự xung đột và họ quý trọng các giải pháp. Cách duy nhất để đạt được giải pháp là hành động một cách tích cực. Bằng cách xây dựng và đồng thuận trên một kế hoạch hành động, bạn đã đặt sự quan tâm vào tương lai chứ không phải là những vấn đề đã xảy ra. Nếu người đang có rắc rối với bạn muốn thay đổi, người đó sẽ hướng đến khả năng làm cho mọi việc trở nên tốt lên. Một kế hoạch hành động tốt nên bao gồm những điểm sau đây:

a) Xác định rõ vấn đề
b) Nhất trí giải quyết vấn đề
c) Phác thảo những bước đi cụ thể để giải quyết vấn đề
d) Một cơ chế giúp sức đáng tin cậy, ví dụ một khung thời gian rõ ràng hoặc một người có trách nhiệm
e) Thời hạn hoàn thành
f) Cam kết của cả hai bên sẽ để vấn đề vào quá khứ một khi nó đã được giải quyết

Nếu xung đột mang tính chính thức, chẳng hạn như trong bối cảnh công sở, hãy viết ra kế hoạch hành động. Nhờ đó, bạn luôn đối chiếu lại khi quá trình giải quyết không đúng như kế hoạch.

Bạn có thấy sau một thời gian, mọi người bắt đầu có những quan điểm tương tự với quan điểm của bạn. Đây là quy luật hoán vị. Những thay đổi theo chiều hướng tích cực là thước đo đầu tiên đánh giá sự thành công của việc giải quyết các xung đột. Thước đo thứ hai sẽ là sự tiếp tục phát triển của mối quan hệ. Khi bạn thực sự giải quyết thành công các xung đột, nó sẽ không làm tổn thương mối quan hệ của bạn, và nó làm cho con người gắn bó với nhau bền chặt hơn.

Tóm lại, tất cả phải đi từ sự quan tâm. Abraham Lincoln nói “Nếu bạn có thể chiến thắng một người bằng lý lẽ của mình, trước tiên hãy chân thành với anh ta… Nếu bạn trấn áp những ý kiến của anh ta, ra lệnh cho anh ta hoặc coi anh ta như một người đáng khinh bỉ và cần phải tránh xa, anh ta sẽ sống khép kín… lúc đó việc phá vỏ bọc để tiếp cận con người thực của anh ta giống việc dùng cọng rơm xuyên thủng vào mai rùa”.